Esneklik (3) Önce Yatın Sonra Örtün yazımızda açıkladığımız üzere bir kapıyı yapmanın en hızlı yolu, o kapıya yatmaktır. Doğru zamanda yatmak, duvar stratejisindeki en kritik karar alanlarından birini oluşturur. Geçen yazımızda beşli bloğun ne kadar güçlü olduğunu tartıştık. Peki, beşli blok bu kadar güçlü ise sonuna yatmayacak mıyız? Ya da ne zaman ve hangi koşulda yatacağız?
Esneklik (3) Önce Yatın Sonra Örtün, Ablukaya Alma (1) Duvarla Rahat Olur ve Ablukaya Alma (2) Duvarsız da Olur yazılarımızda belirttiğimiz kriterlere ilave olarak, yatma kararında şu sorulara yanıt vermelisiniz: “ Yatarsam ve sonraki turda kapatırsam büyük bir avantaj sağlar mıyım? Yatarsam ve kırılırsam zaten kaybeden durumda mıydım?” İki soruya da yanıtınız evet ise yatmanız çoğu zaman doğru bir karar olacaktır.
Örnek 58:
Beyaz 117 pip
Siyah 102 pip
Beyaz 6-2 oynayacak
XGID=–AbCCBCB——aab-bbbbaA-:1:-1:-1:62:0:0:3:0:10
Sıra Beyazda ve 6-2 oynayacak. Beyaz 10/2 yaparak sahip olacağı beşli bloğun gücüne sığınmayı tercih etti. Beşli bloğun gücüne diyecek lafımız yok; ancak her bir duvar savaşı kendi içinde ayrı ayrı değerlendirilmeyi gerektiriyor. Duvar oyunlarında keskin kurallar, ilkeler ya da ipuçları yok. Bütün bunlara rağmen çok sık karşımıza çıkan belirli pozisyonları referans alma olanağımız var.
O pozisyonlardan biri yukarıda. Pozisyonun en can alıcı noktası Siyahın atacağı bir 6 ile oyunu koparacak olması. Madem öyle, bar kapısına yatmanın mars ihtimalini azıcık daha artırmaktan başka bir riski var mı? Yok! Peki, Beyaz bar kapısına yatarsa ve kırılmadan kapatmayı başarırsa kazancı yeterince büyük mü? Yanıt: Müthiş!
Özetle pozisyonun ana teması şu: Siyah 6 ile yuvadan çıkarsa oyunu öyle de böyle de kendi lehine çevirecek. Beyaz kendi bar kapısına yatarak Siyahı durdurmayı başarırsa oyunu çevirecek ama başarısız olursa da çok şey değişmeyecek.
Soru: “Nasılsa çok şey değişmeyecek, ancak Beyaz kırılırsa sadece mars riskini arttırmış olmayacak mıyız?” Cevap çok net: Tavla risk ve kazanç arasındaki dengeyi gözeten bir oyundur. Elbette zaman zaman marstan kaçınmak için oynamanız gereken oyunlar da olacaktır ancak mars olma ihtimaliniz artarken oyun kazanma olasılığınız da kafi derecede artıyorsa o riske girmeniz gerekir. Nitekim yukarıdaki pozisyonda olan da budur.
Yukarıdaki pozisyonda Siyahın yeterli zamanlaması olsa ne olurdu?
Örnek 58_A:
Beyaz 117 pip
Siyah 125 pip
Beyaz 6-2 oynayacak
XGID=–AbBBBBB—-C-aab-bbbbaA-:1:-1:-1:62:0:0:3:0:10
Siyahın yedeklerini alıp orta noktaya koyduk. Beyaz hamlesini tamamladıktan sonra 7 pip geride olacağı referans pozisyonda şimdi 8 pip önde ve hamlesini tamamlamasını müteakip 16 pip önde olacak. Bu çok şey demek. Biliyoruz ki yatma kararında en kritik faktör yarıştaki durumunuzdur. Geride olduğunuz bir yarışta en fazla biraz daha geri düşersiniz. Dolayısıyla yatmak çok riskli değildir.
Bu pozisyonda Beyaz, Siyahın 6 ile kaçışını bloke etse bile bu durum Siyah için çok incitici olmayacak. Siyah kaçmayı başaramasa bile orta noktadaki yedekleri ile duvarını yıkmadan her şey yolunda giderse 12 x 3 = 36 pip yol alabilir. Bu, kabaca 4-5 atış vakti olduğu anlamına gelir. Başka bir deyişle büyük olasılık ile Beyaz, altılı duvarı yapmış olsa bile rakibinden önce bozmak zorunda kalabilir.
Bu durumda zamanlaması iyi olan rakibe karşı duvar sevdasından vazgeçip ya yarışa dönük ya da atağa dönük bir yapılanma içine girmek gerekiyor. Burada gerideki iki pulu, düz yarış mantığını sabote ettiği için Beyazın atağa dönük bir alt yapı hazırlaması daha akıllıca olacak. Bu nedenle zorunlu 8/2 yi takip eden hamle bir kapısındaki rakip pulu doğrudan hedefe alacak 8/6 olmalı.
Genel anlamda duvar örerek rakibin zamanlamasını bozma olanağı varsa elbette duvardan vazgeçmek yanlış bir tercih olabilir. Yani her ifade kendi özgün koşullarında değerlendirilmeli.
Peki, Siyahın zamanlaması hiç olmasa ne olurdu? Düz mantık “Eğer zamanlaması hiç yoksa, evini zaten yıkacak. Zaten amacımız evini yıktırmak değil mi? Bu durumda bar kapısına yatmak gereksiz bir risk olur.” diyor. Bakalım ne olacak?
Örnek 58_B:
Beyaz 117 pip
Siyah 93 pip
Beyaz 6-2 oynayacak
XGID=-ABbCBBBB——aab-bbbbaA-:1:-1:-1:62:0:0:3:0:10
Bu kez Siyahın 7 ve 5 kapısındaki yedeklerini 1 ve 2 kapılarına koyduk. Öyle ki Siyah, eğer altı atmayı başaramaz ise 3-1 ve 2-1 haricindeki diğer tüm atışlarda evini yıkmak zorunda. Buna karşın altı atmayı başarırsa oyunu öyle de böyle de çeviriyor. Peki pozisyon 58_A’da da aynı durum söz konusu değil miydi? Evet, ancak 58_A’da Beyaz, altılı duvarı yapsa bile rakibinden önce yıkmak zorunda kalacaktı. Oysa burada yapacağı duvar, 58_A’ya göre nispeten daha sağlam. Hatta referans pozisyona göre de sağlam.
Burada Siyah 6 atarsa öyle de böyle de oyunu koparacak. Bu nedenle Beyazın bar kapısına yatması doğru karar. Referans pozisyona göre daha doğru olmasının sebebi ise küpün Beyazda olması. Siyahın 11 tane altının haricinde 21 ve 31 e ihtiyacı var. Diğer türlü evi yıkılacak ve Beyazın katlama teklifini pas geçecek. Yani yatma hamlesi o kadar güçlü ki geriye kalan 21 atışta 2 puanı direkt nakde çeviriyor.
O halde bu pozisyon bize bir kez daha küp bizde iken, sonraki turda küpü kullanmaya en çok yaklaşacağımız hamleleri tercih etmemiz gerektiğini öğretiyor. Doğru hamle için küpü, pozisyonu ve skoru çok iyi okumamız gerekiyor.
Peki, referans pozisyonda küp rakipte olsaydı ne olurdu? O zaman halihazırda zaten cüretkar olan yatma hamlesini tercih etmemek daha büyük hata olurdu. Küp rakipteyken rakibin küpü kullanmasını engelleyecek hamlelere yatırım yapmak gerekiyor. Bunu en iyi sağlayan hamlenin 9/7 olduğu ise aşikar.
Bir değişiklik daha yapalım ve referans pozisyonda Siyahın dört noktasındaki yedeğini 24 e koyarak geri pul sayısını ikiye çıkardığımızda neler oluyor ona bakalım.
Örnek 58_C:
Beyaz 117 pip
Siyah 122 pip
Beyaz 6-2 oynayacak
XGID=–AbBCBCB——aab-bbbbaB-:1:-1:-1:62:0:0:3:0:10
Bu kez beşli bloğa güvenmek için daha çok neden var. Rakip tek pulunu kaçsa dahi diğerini bloke etmek için hala bir fırsat daha var. Burada yatarak kırılmak, çok daha maliyetli çünkü diğer rakip pulu, bardayken bloke etmek çok zor bir olasılık. Yatma hamlesinin az farkla da olsa öne çıkmasının en önemli nedeni Siyahın içerideki açığı. Açığı beş noktasındaki yedek ile kapatmış olsaydık bar kapısına yatma hamlesinden ziyade 10/2 ya da 8/6, 8/2 ile daha sağlamcı bir anlayış daha yerinde bir karar olurdu.
Atila Malçok, Sabri Büyüksoy