SORU
11 puanlık maçta skor 0-0. Siyah nasıl 6-4 oynamalı?
Diğer bazı bilgiler şöyle: Hamle yapılmadan önce pip sayısı Siyah:175 ve Beyaz:153, yani Siyah yarışta geride. Küp ortada.
Aşağıda hamlenin XG++ seviyesinde eXtremeGammon yazılımı ile analizinden bir ekran görüntüsü bulacaksınız. Daha sonra bu hamlenin alındığı maçta Siyah ‘ın oynadığı hatalı hamlenin neticesinde varılan durumun ekran görüntüsü mevcut. Akabinde doğru hamlenin neden doğru, yanlış hamlenin neden yanlış olduğu iki değişik tarzda yorumlanıyor. En son olarak da Beyaz ‘ı bu hamleye taşıyan hata mevcut:
ANALİZ
Bu pozisyon checkerplay.com pozisyon veritabanında 2966 numara ile kayıtlı. Orada XG++ analiz sonuçlarını görebilirsiniz. Ancak kolaylık olsun diye aşağıda da aynı analizin bir ekran görüntüsünü bulacaksınız.
OYNANAN HATALI HAMLE
YORUMLAR
1) Hayattan Yorum (Beylik, Edebi, Şiirsel, …)
“5 kapısının stratejik önemi yüksek rakibe aldırma” derler, ancak demek ki her şeyin bir istisnası var. “Geride rakipten daha fazla pulun varsa cüretkar oyna” derler, demek ki bunun da istisnası var. Herşeyin istisnası varsa demek ki bu oyunu ezberlemek değil anlamak gerek.
Her hamlede kırarak birşeyler başarmak mümkün değil. Bazı hamleler daha sonraki saldırılar için hazırlık teşkil edebilir. Bir de rakibin gözünden durumu değerlendirirsek o zaman hangi hamlelerin hazırlık hangilerinin de saldırı içereceğini daha kolay değerlendirebiliriz.
2) Teknik Yorum (Mantıksal, Matematiksel, Benzeşimsel, Deneyimsel, …)
Duruma oyun planı açısından stratejik olarak bakarsak Siyah yarışta geride olduğu için yarışmayı düşünmemeli ancak yarışta da daha geriye gitmekten geri durmalıdır. Yarış açığını kapatmak için vurması veya Beyaz ‘ın bloklaması gerekmelidir. Beyaz yarışta ileride olduğu için yarışma seçeneğine sıcak bakacak ve çapa atarak bu planını sürdürmek isteyecektir. Ancak canlı maçta yapılan hata ile ulaşılan durum Beyaz ‘ı sadece 5 pip geriye atabilir. Siyah 20 vuruş bıraktığı açığı vurulduğu taktirde kendisi yarışta 20 pip daha geriye gidecektir. Bu durum ortalama 11 pip değerinde bir risk taşır, dolayısı ile ortalama 6 pip daha kaybeder. Bir diğer kayıp da 24-kapısından hareketlendiği için sonraki potansiyel vuruşlar için kapsama alanında da kayıplar oluşabilir. Dolayısı ile hem yarışta hem de kırma potansiyelinde bir kayıp söz konusudur.
Bu pozisyonda tematik olarak doğru gibi gelen hamleler bulmak kolay ancak blunder (büyük hata) yapmak da kolay. Duruma taktik bir seviyede, Siyah ve Beyaz ‘ın birer hamle oynadığında oluşacak durum açısından da bakılabilir. Siyah doğru hamle yapıp kendi 7 kapısı alarak toparlandığında, Beyaz toplamı 4 eden bir zar atarsa işleri doğru gitmeye başlayacak. Aksi taktirde açıkları devam edecek. Siyah yanlış hamlelerden yukarıda gösterileni yapıp 24 ‘den vazgeçerse, Beyaz ‘ın 4 içeren bazı zarlarında üreteceği açığı kırma imkanından mahrum olacak. Dolayısı ile Siyah ‘ın, Beyaz ‘ın çapa atamaması halinde pozisyonunu güçlendirecek ve arkaya düşebilecek açıklara saldırabilecek durumda kalması lazım. Bu da Siyah ‘a saldırı oyun planının da açılması demek oluyor.
Bu hamleden çıkarılacak ders şudur: Rakibin esnekliğinin düştüğü durumlarda atabileceği zar senaryolarına göre kendi hamlemizi test etmemiz gerekir. Bilgisayarların 2-ply ve ötesi öngörüleme teknikleri ile yapageldiğini bu tip hamlelerde uygulamak lazım. Tematik olarak doğru gibi gelen hamleleri bile yaptıktan sonra 2-ply testine tabi tutmak lazım yani aday hamle ve potansiyel cevapları incelemeden hamlemizi sonlandırmamakta fayda var. Falafel gibi oyuncuları diğerlerinden ayıran en önemli hususlardan biri budur.
Beyaz ‘ın bu esneklikten yoksun duruma erişmek için öncesinde mühim bir hata yapmış olması lazım. Nitekim maç kaydına baktığımda gördüm ki Beyaz aşağıdaki daha büyük hatayı (0,241 değerinde, yani aşağı yukarı bir puanın dörtte biri kadar) yaparak bu kısır konuma erişmiş. Siyah ‘ın kırarak ve en gerideki pulunu kaçarak yaptığı büyük hata hata (0,097 değerinde) ise Beyaz ‘ın hatasının vehametini biraz azaltmış. Dolayısı ile rakibimiz bir hata yaptığında bunu farketmek ve sonraki hamleyi maximum verimlilikte değerlendirmek önemli olabilir. Mesela gerçek maçta Siyah birer hamlenin oynandığı alışverişte 0,144 puan kazandı, ancak daha dikkatli oynasaydı 0,241 puanı net kazanacaktı.
