Çapa kırma konusunda dikkate alınması gereken en önemli noktalardan biri de rakip evdeki açıklar. Rakibin evindeki açıklar o kadar etkili ki tek bir açığa güvenip de nasıl çapa kırayım dediğiniz birçok anda kararı haklı çıkarabiliyor. O yüzden önceki yazımızda karşılıklı ev yapılarını analiz ederken sadece kapı sayılarını ön plana çıkarıp rakip evdeki açığın etkisini ayrı bir yazıda tartışmak istedik. Aşağıdaki örneklere bakarak rakip açıkların ne kadar etkili olduğunu görmeye çalışalım.
Örnek 10:
Beyaz 84 pip.
Siyah 85 pip.
Beyaz 5-1 oynayacak
XGID=-AACACBbB—-B—a-bc-bbc-:0:0:-1:51:0:0:3:0:10
Yarış başa baş ve bu durum çapa kırmanın önündeki en büyük engellerden biri. Başa baş yarış durumlarında ya da geride olunduğunda çapa kırmayı haklı çıkaracak ilave argümanlara ihtiyaç var. Beyaz, kendisinin küçük rakibinin büyük zarlar atmasını bekleyerek oyunu kendi yakasında götürmeyi tercih edebilir ama rakip evdeki üç tane açık ve beş kapılı sağlam ev yapısı en önemli iki değer. Pozisyondaki kilit ise üçüncü açıktan kaynaklı. Herhangi bir şekilde açık sayısını ikiye düşürdüğümüzde (20/21 ya da 22/23 ile) çapa kırmak oldukça yanlış bir tercih ama şu durumda üç açıktan en az bir tanesi çok büyük olasılıkla yine açık kalacak. Ve bu durum çapayı kırıp 18/13 yapmaya yönlendiren en önemli unsur. Üstelik rakibin birleri kuvvetli bir ikilem altında. Örneğin 6-1 ile iki pulu birden kırması ölümcül bir hata olur. Dolayısıyla Beyaz hem rakibi kırma beklentisinden gelen potansiyel hisseyi hem de yarıştan gelen hisseyi çöpe atmadan 18/13 yapmalı.
Kalan bir ile analiz sonucunda da görüldüğü gibi 5/4 ile 8/7 arasında çok büyük bir hisse farkı yok. Pozisyonda karşılıklı kırmalar kadar, kırma içermeyen düz yarış koşullarını da dikkate alarak 5/4 ile hem daha güçlü bir ev yapısı hem de daha seri toplama için yatırım yapmak burun farkı ile öne çıkıyor. 5/4 ün ise karşılıklı kırma aşamasında yükümlülük haline geleceğini hesaplarsak 8/7 de hiç fena durmuyor.
Örnek 11:
Beyaz 77 pip.
Siyah 93 pip.
Siyah 6-3 oynayacak
XGID=-BB-DBBA——-b—deBaba-:1:1:1:63:0:0:3:0:10
Rakip kaledeki yüksek noktalardaki çapalar marstan korur, güvenli yarış için konuşlanma noktasıdır, geri düşüldüğünde rakibin dışarıda bırakacağı çoğunluğu dolaylı açıkları avlamak için pusudur ve rakibin diplere gömülerek atık pip üretmesine neden olan unsurdur. İlk akla gelenler bunlar. Örneğin “Rakibin beş kapısında beklesem ne olacak? Ortanoktada vereceği açığı kırmak mucize.” deyip geçmeyin. Yirmi noktasından ortanoktayı gören 6-2, 5-3, 2-2, 4-4 gibi toplamda 6 atışınız var bunun olasılığı 6/36=0,166= %16,6 yani neredeyse %17. Bu rakam bildiğiniz üzere direkt kıran atışlarda çok daha fazla.
Özetle konumuz açısından çapanın iki temel fonksiyonundan biri rakibin vereceği açığı beklemek ise diğeri de yarışa dönük tarafıdır. Yarış kısmını ihmal ederek sürekli içeriden oynamayı tercih ederseniz diplere yığılırsınız ve atık piplerinizin sayısı artar (bakınız: Pip Sayısından Keith Sayısına) . Nitekim yukarıda Siyah fena sayılmayacak bir yarış atışı yaptı. 7/1, 4/1 ile durumu idare edebilir ama bu dört tane pulun bir noktasında yığılması demek. Bir kapısındaki birden fazla her pulun yaklaşık 2 pip sayıldığını biliyoruz. Yani bu şekilde 6-3 oynaması reelde 9 pip daha ilerlemesi anlamına gelmeyecek. Analiz sonucunda da görüldüğü gibi ilave yüzde 4,34 oyun kazanma şansı ve 2,68 mars kazanma şansı çöpe gidecek.
Eğer Beyazın evinde 2 tane açık olmasaydı hatta açıklardan birinin üzeri örtülü olsaydı pipleri çöpe atmayı göze alabilirdik ama şu durumda 21/12 ile hem yarış şansını korumak hem de rakibin vereceği açıktan hala yararlanma fırsatını sürdürmek en makul seçim. Üstelik 6-5, 6-4 ve 6-3 ile de hemen açık vermeyecek. 6-1 ve 6-2 ile vereceği açığı da kaçırmış olmayacağız.
Örnek 12:
Beyaz 125 pip.
Siyah 118 pip.
Siyah 5-1 oynayacak
XGID=-B-BBAB-AA–cB-c-c-e-B-a–:0:0:1:51:0:0:3:0:10
Siyah online maçta etliye sütlüye bulaşmadan 8/2 oynamayı tercih etti. Pozisyona biraz yakından bakalım: Siyah önde, dört kapılı sağlam ve tehditkar bir ev yapısı var. En kritik unsurlardan biri ise Beyazın 23 deki taşı. Her çapa kırma kararı bir kırılma anı ama bu tam bir kırılma anı. 21/16 ile şimdi çıkmaz ise sonraki turda büyük olasılıkla Beyaz iki kapısını yapacak ve tehlikenin boyutu artacak. Beyaz, 21/16 hamlesine cevaben birçok durumda kendi iki kapısını yapamadan rakibini kırmak zorunda kalacak. Daha açıkçası Siyah için kırılmak bir dezavantajdan ziyade hem oyuna hem de marsa giden yolu aralayan büyük bir avantaj olacak. Eğer 23 deki açığın üstü örtülü olsaydı 21/16 haddinden fazla cüretkar bir hamle olurdu ama şu durumda rakibe büyük sıkıntı yaratan bir hamle olarak ön plana çıkıyor.
Kalan bir ile oynamak için birden fazla seçenek var. Ön plana çıkan iki hamleden biri 21/20 diğeri 8/7. 8/7 den sonra Siyah kendi ikilerini ikileme düşürecek: olası bir durumda hem kırmak için hem kapatmak için ikiye ihtiyacı olacak. Oysa 21/20 hem kendi zarlarını çeşitlendiriyor hem rakibin atışlarını bir nebze daha kısırlaştırıyor.
Örnek 13:
Beyaz 103 pip.
Siyah 102 pip.
Beyaz 6-4 oynayacak
XGID=-A-ACbD-B-B–B-ab–ca-bbb-:1:1:-1:64:0:0:3:0:10
Beyaz 6-4 oynayacak. Rakip evdeki iki tane açık, Beyazın güçlü ev yapısı çapa kırmayı destekliyor. İyi bir kaçış zarı ve otomatik hamle 20/10 gibi görünüyor. Daha önce de belirttiğimiz gibi zarı bütün olarak değil parça parça oynamak daha sağlıklı kararlar almanın önünü açıyor. Burada çapa kırılmalı ama 20/14 deyip durmak ve sağa sola bakmak lazım. 20/14 hamlesi rakibe 2 ile de kırması için ayrı bir seçenek veriyor ama 2-2 haricindeki zarlarla 13/11* yapması kendi sonu olur. Bu nedenle 14 noktasındaki pul rakibin ortanoktasını baskı altına alıyor. Ekstra büyük bir risk yok. Yola 14/10 ile devam etmek yerine 9/5 ile beşinci kapıyı almak hem daha fazla oyun hem de daha fazla mars üreten bir seçenek. Yukarıdaki örnekte de olduğu gibi güçlü bir ev yapısı rakibin zayıf ve açıklı ev yapısı ile kombine olunca dış saha da daha özgür hareket etmenin riski minimize oluyor.
Atila Malçok, Sabri Büyüksoy
