Sınırsız oyunda küp ne kadar yükselirse yükselsin eğer marslar devrede değilse %21,5 oyun kazanma ihtimali ile küpü alınabilir. Teorik olan %25 ‘den %3,5 ‘lik farkla daha aşağı inebilmenin sırrı küpü elinde tutmanın değerinden dolayıdır. Bunun gibi yarışsal oyun planına açılan pozisyonlarda da bu değer had safhada olup %3,5 civarındadır. Oyun esnasında bu yüzdeyi hesap etme ihtimalimiz kısıtlıdır. Dolayısı ile referans pozisyonlarla ve aşağı yukarı hesaplarla idare etmek zorundayız.
İlk adım psikolojik unsurlara yenik düşmemektir. Bu pozisyonun canlı olarak gerçekleştiği maçta verilen kararda da gelen cevaplarda da görüldüğü üzere pozisyon psikolojik açıdan Pass olarak hissedilmektedir. Bu psikolojik etki POYT (POzisyon, Yarış ve Tehditler) fikrine göre küp kararı verenlerin düştüğü akılsal bir tuzak da olabilir. Tavla üzerinde o sırada rahatlıkla ölçebileceğimiz bir kriter olan Yarış ‘a sadece pip count olarak bakan bir oyuncu Beyaz ‘ın 12 pip ‘lik %20 civarındaki avantajını görür ve %12 civarında Pass olması gerektiğini düşündüğü Yarış pozisyonlarına göre tarttığı zaman haydi haydi Pass olmalıdır sonucuna varır. Bunun için önce Yarış ölçümünde düzeltme yapmak gereklidir. Keith count yöntemine göre sadece 1 ve 2 hanelerindeki yığılmaların net değerine bakarsak Beyaz ‘ın bir hanesindeki iki pul fazlalığından dolayı pip sayısını 4 pip arttırmamız gerekir. Böylece 8 pip ‘lere ve %10 ‘ların biraz üstüne varırız. Bu adımı biraz pratik ile 30 saniye ile 1 dakika arasında geçebiliriz.
İkinci adım en az bir tipik senaryoyu denemektir. Hangi senaryoyu deneyeceğimize oyun esnasında çabucak karar vermeliyiz. En makul yöntem iki tarafa da dengeli şanşlarla birer zar attırıp bir tur sonraki gidişatı ya da ana temayı tespit etmektir. Bunun içinse olabilecek en ağırlıklı durumları dikkate almak gerekir. Oyun Beyaz ‘ın şimdiki zarına göre kabaca iki kanada ayrılabilir: Beyaz 6 ‘daki açığını örter veya örtemez ancak o açığı kaçar. İki durum için Siyah ‘ın kabaca ikişer ihtimali vardır: Siyah pulunu girer veya giremez. Beyaz 17 zar ile kapmayı başarır 19 zar ile başaramaz. Bunu tavla başında iken kabaca % ihtimal sayabiliriz. Siyah 5 kapılı kaleye 11/36 ihtimalle, dört kapılı kaleye ise 20/36 ihtimalle girecektir. Ortalama alırsak kabaca 31/72 ihtimale varırız. Ancak 17 ve 19 ‘un dengesizliğinden dolayı 11 ve 20 sayılarından ikincisine de 2 fazlalık tanısak 33/72 ‘ye varırız. Bunu da yüzde 50 olarak düşünürsek olası makul bir senaryoda Beyaz ‘a açığını kapattırır Siyah ‘a da gelesiz giriş verebiliriz. Mesela ikisi de 8 sayılık ortalama zar atsa Beyaz ‘a 6-2 verip 12/6 17/15 ile kapatıp yukarıdaki pulunu iki yanaştırırız. Siyah ‘a da 5-3 verir pulunu Beyaz ‘ın 5 hanesine koyarız ve diğerini de gireriz. İki durumun ardarda olma ihtimali ihtimallerin çarpınıa eşittir. Demin yaptığımız kabaca hesabı da dikkate alacak olursak bu çarpımı %20 ile %25 arasında diye düşünebiliriz. Siyah ın temel kazanma ihtimali bu senaryonun gerçekleşip yarışabilmesine bağlıdır. Birazdan bu yarışabilme ihtimalinin ne kadarlık bir oyun kazanma getirisi olduğuna bakacağız. Şu ana kadar yapılan tüm hesaplar makul bir ihtimal var mı yok mu sorusuna kabaca cevap verebilmek ve daha fazla düşünüp düşünmeyeceiğimize karar vermek içindi. BU hesaplara alışkın ancak böyle bir pozisyonu ilk defa gören bir oyuncu için bu adımın maliyeti yine 30 saniye ile 1 dakika arasında olabilir.
Üçüncü önemli adım bu tip pozisyonlarda marsların etkisi olmadığını bilmek, bunu hatırlamaktır veya bunu hesaplamaktır. Olabilecek en kötü senaryonun mars ihtimali ile o senaryonun oluşma ihtimalini çarparsak bunu hesaplayabiliriz. Bunun için rakibimize üstüste yüksek çiftler ve kendimize de geleler verip çarpımı gerçekleştirirsek ihtimalin ihmal edilebilecek seviyede olduğunu görebiliriz. Bunun için 15 – 30 saniye civarı yeterli olacaktır.
Dördüncü önemli adım küpü çekebilmek için pozisyonun ne kadar bir değişkenlik gösterdiğini incelemektir. Siyah ‘ın kesin pas geçeceği durumlardan en bariz ve hesaplaması kolay olan durum bir tur sonra Beyaz ‘ın 6 kapısını kapamış olacağı ve Siyah ‘ın gele atacağı durumdur. Deminki hesaplamalara geri dönersek 17/36 ihtimalle Beyaz kapatır ve 25/36 ihtimalle Siyah gele atarsa bu durum bir turu oluşturan iki zar atımlık dünyada 425/1296 yani yaklaşık %30 ‘a tekabül etmektedir. Bu ihtimalin gerçekleşmesine Pazar Kaybına Uğramak diyoruz. John O ‘Hagan ‘ın tipi olarak öngördüğü üzere %25 ‘lik bir pazar kaybı ya da değişkenlik ihtimali küpü bir tur daha ilerlemeden çevirmemiz için gereklidir. Bu noktada artık küp kararından emin olabiliriz. Bunun adım için de 15 – 30 saniye civarı yeterli olacaktır.
Küpü alma kararını ise Siyah ‘ın %21,5 ‘a sahip olup olmaması ile verebiliriz. Yukarıdaki ikinci adımın hesabını doğru yaptıysak kabaca %50 * %50 ‘den giden bu 6-2 ve 5-3 senaryosunda Beyaz ‘ın %20 – %25 ‘ler civarında olup olmayacağını görebiliriz. Tam hesap yapmaya vaktimiz ve sabrımız varsa o zaman (17/36 * 11/36) + (19/36 * 20/36) = (187 + 380) / 36 = 567 / 1296 = %43,75 ‘lik senaryoda Beyaz Siyah ‘a karşı eğer altıdakini kapatabildiyse bir kadran ilerde (187/567 yani yaklaşıl 1/3 ihtimalle); kapatamadıysa bir pul daha gömmüş ancak eşit kadran mesafede (380/567 yani yaklaşık 2/3 ihtimalle) yarışmaktadır. Hakkaniyetli bir tavır ile bunu 55/45 (bu dağılım biraz tecrübe istiyor) Beyaz lehine bölersek Siyah yaklaşık %20 ‘lik oyun payını sırf bu %43,75 ‘lik kanattan alacaktır. Geriye kalan kanatlardan %2 daha toparlasa küpü alabilir. Maç içerisinde böyle bir %2 gerekse onu hemen ana kanadın dışında olan (mesela Beyaz kapatamaz ve Siyah hemen girer gibi) ancak küp pas olmayan bir kanat bulursak elde edebiliriz. “Tavla ölüyü bile dirilti”r (eğer küp yoksa) lafından yola çıkarsak, tavlanın katastrofik güzelliğinden dolayı küp-pas olmayan durumlarda en az bir %2 civarında şans bulabiliriz. Bu kanadın üzerinden bir tur daha giden sağlamcı bir oyuncu biraz daha detaylı bir bakış ile bu %2 ‘yi bulacaktır. Böylece küpün alınabileceğini de bulmuş olduk. Bu detaylı hesaplama da da aşağı yukarı 15 saniye ile 1 dakika civarında tutsa toplam 90 saniye ile 4 dakika arasında böyle bir küp sorusuna cevağ verebiliriz.
Şimdi analiz sonuzuna bakarsak Siyah ‘ın gerçek kazanma yüzdesi %24 civarındadır. Hisse değeri hesabına ve küpe sahip olmanın getirisine göre ayarlamalar yapıldığında küpü verirse ve karşıdaki de alırsa +0,897 hissedeyiz. Yani küpü üst değerine yakın bir değerde ve epey verimli olarak vermişiz demektir. Bu pozisyonda 17 ‘deki Beyaz pulu bir pip ileri 16 ‘ya alırsak küp alma verme kararı sınırda olmaktadır. 5-5 zarı da kapatanlara eklenecek 17-19 ‘luk dağılım 18-18 olarak Beyaz lehine gelişecek ve Beyaz bir pip daha ilerlemiş olacak. Bir pip daha ileletirsek Beyaz ‘ı 15 ‘ gelecek ve Siyah ‘ın kararı Zafer Taş ‘ın deyimiyle Pass bandına girecektir. Kapatanlardan 5-5 ‘i çıkarıp 5-4 ‘ü ekleyeceğiz. Böylece Beyaz 18-18 ‘lik dağılımdan da 19-17 ‘lik dağılıma gelmiş ve yarışta iki pip daha kazanmış olur.
Özetlersek psikolojik etkiyi gözardı etmeyip analiz de etmeliyiz. Yarış ölçümü için Keith count, EPC gibi metriklere de bakmalıyız. Bunun için bir tur sonrasında erişilebilecek makul ve yüksek oranlı bir senaryoyu ihtimalleri de düşünerek gözden geçirmeliyiz. Marsların etkisini dikkate almalıyız. POYT gibi bir düşünce çerçevesi ile küpü verebilecek kadar iyi durumda olup olmadığımız ve değişkenliğin makul seviyede olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Küpü alacak taraf olarak alabileceğimiz yüzdeyi bilmeliyiz. Bu yüzdenin çoğunu analiz edilen makul senaryo ile toplayıp toplayamayacağımızı hesaplamalıyız. Kalan yüzdeleri de başka kanatlardan toparlayabiliyorsak o zaman küpü alabiliriz. Daha sonra bu kadar didiklediğimiz bir pozisyondan kendimize dersler çıkarıp bunu kalıplaştırabilir miyiz, pozisyonun neresini oynarsak ne kadar değişir gibi analizlerle anlayışımızı perçinlemeliyiz.
Pingback: Cevap 5 | oyun@tavlavehayat