Hücum oyunlarında karşılaştığımız temel çelişkilerinden biri de “ikinci kırık mı kapı mı?” meselesidir. Çok genel anlamda bir öncelik sıralaması yapacak olursak çoğu zaman rakibin ikinci pulunu kırmaktan ziyade içerideki açığı kapatmanın ya da açık yoksa bile kapı almanın biraz daha baskın olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bir kez daha altını çizelim bu, çok genel anlamda geçerli bir ilkedir.
Şimdi aşağıdaki pozisyonları tek tek inceleyelim.
Örnek 37:
Beyaz 130 pip
Siyah 149 pip
Beyaz 6-6 oynayacak
XGID=—Bb-D-C–BcB—a-bcbbAA-:0:0:-1:66:0:0:0:0:10
Pozisyon Chicago Open 2014 de Michy (Beyaz) ve Stick arasındaki maçtan geliyor. 9 luk maçta 7-5 önde olan Michy, atış öncesinde küpü katlayarak rakibini maça ortak etme hatasına düşmedi. Duruma önce maç skoru açısından bakalım. Beyazın yüksek mars ihtimalinden verim alabilmek için oynaması ve maçı kazanmayı denemesi gerekiyor. Küp kullanmak rakibin maça ortak olması anlamına geldiği için riskli olabilir. En yüksek mars ihtimali taşıyan 13/1*(2) hamlesinin maç skoru ilerleyişi açısından (maç hisse değeri) getirisi en yüksek.
Bu serideki temel konumuz olan hücum oyunu kriterleri açısından bakarsak, 66 şu aşamada hücum zarı. Hücum için şu ana kadar öğrendiğimiz tüm kriterler sağlanıyor. Michy’nin tercih ettiği üçüncü sıradaki hamle, rakibin iki pulunu birden kırıyor ama çifte kırığın özgürlüğünü vermiyor; çünkü iki açık bırakıyor, örten pul sayısı yetersiz ve açıklardan biri kırıldığında hücum gücü çok düşüyor. Başka bir deyişle, hücumdaki inisiyatifin rakibe geçmesini sağlayacak çok riskli ve gereksiz bir hamle. Nitekim yüksek kapılarda rakibin çapalanmasını engelleme ya da rakibin evi çok zayıf olduğu durumlar gibi istisnalar haricinde açık vuruş yapmak, hücumda kaçınılması gereken bir durum. Hücumun temeli kapı yapmak ve kırmak. Bu atış, tek seferde bu iki harika şeyi gerçekleştirme fırsatını bir arada sunuyor. Doğru seçenek 13/1*(2). İkinci kırık mı kapı mı sorusunun yanıtı, genel anlamda olduğu gibi burada da kapı.
Örnek 38:
Beyaz 145 pip
Siyah 132 pip
Siyah 6-3 oynayacak
XGID=aBa—CAD-A-bCa–c-e–b-A-:1:-1:1:63:0:0:3:0:10
Siyah 6-3 oynayacak. Atak bölgesindeki pul sayısı, bir kapısının yapılmış olması, ikinci pulu bara gönderecek olmanın vereceği rahatlık, Beyazın yeterli sayıda açığı, küpün katlanmış olması, 8 deki nispi yığının aktif hale gelecek olması, rakibin çapa yapmasını engelleme gibi pek çok kriter hücuma işaret ediyor. Peki, sorun ne o zaman? Sorun, gelen zarın çok güzel bir kapı yapıcı zar olması. Kırmadan hücum olmaz ama kapı almadan hiç olmaz. Beyaz açık, dört ya da beş gibi yüksek bir noktada olsa idi açık vuruşun riskine girmek için bir neden olabilirdi. Hücum planı çöktüğünde ne yapacağınız daima aklınızda olmak zorunda. Burada Beyazın çok güçlü bir karşı atak yapabilecek altyapısı var: Yığılı altı kapısı, atak bölgesindeki 11 tane askeri… Beyaz, 23 noktasında çapa yapsa bile Siyah, kendi dört kapısını yaptıktan sonra hem yarış hem blokaj hem de duruma göre ilerleyen aşamalarda hücuma dönük planlarını canlı tutacak. Doğru hamle 4 kapısının yapılması. Kırmak hücumun vitrin tarafı ise kapılanmak mutfak tarafıdır.
İllaki kıracağım diyorsanız da 8/2* den sonra tutarlı hamle hem hücuma destek veren hem de Beyazın karşı atak şansını zayıflatan 13/10 olmak zorunda, çeşitlilik bağlamında esnekliği azaltan 10/7 değil.
Örnek 39:
Beyaz 136 pip
Siyah 157 pip
Beyaz 6-2 oynayacak
XGID=a-A-B-DAA—eC—a-e-AbaB-:0:0:-1:62:0:0:3:0:10
Zorunlu bar/23 hamlesinden sonra saçma sapan 13/7 yi saymaz isek, Beyazın kalan 6 ile oynayabileceği iki tartışılabilir seçenek var: Ya iki kapısını yapacak ya da 23/17* ile Siyahın ikinci pulunu kıracak. Yine aynı çelişki… Tavla oynarken en çok göz ardı ettiğimiz hususlardan biridir olaya ya hep ya hiç mantığı ile bakmak. Oysa siyah ve beyazın arasında yüzlerce ton olduğu gibi tavlada da çoğu zaman orta bir yol vardır. Beyaz, ikinci pulu kırarak insiyatifi daha çok ele geçirmeyecek aksine rakibine daha fazla fırsat ve iyi bir zamanlama hediye edecek. Burada birinci öncelik 2 kapısının yapılması. Siyahın hem girip hem de 7 ve 8 deki iki açığını temizlemesi oldukça güç. Yani sonraki turda hücum fırsatı hala devam edecek. Dolayısıyla başlanmış ve yarım kalmış iki kapısının yapılması Beyazın hem ofansif hem defansif gücüne katkı sağlayacak. Tıpkı yukarıdaki örnekte olduğu gibi burada da Beyazın hem atak hem yarış hem de blokaj planları oldukça canlı. Doğru hamle iki kapısının yapılması.
Örnek 40:
Beyaz 161 pip
Siyah 121 pip
Siyah 5-1 oynayacak
XGID=aaAbBCB-BA–bC—a-cAbba–:1:1:1:51:0:0:3:0:10
İkinci pulu kırmak mı yoksa iki noktasını kapatmak mı? Burada iki önemli nokta var. İki noktasını kapatmak için 8 noktasından vazgeçmek gerekiyor. Bir kapıyı yaparken diğer önemli bir kapıdan vazgeçmek çok karlı bir ticaret değil. 8 noktası şu an için çok önemli bir blokaj ve bağlantı noktası. Öte yandan yarışta epey geriye düşmüş ve hali hazırda 3 noktasında çapası olan rakip için 1 noktasında da çapa yapması konumunu epey güçlendirecek. 1-3 gibi oldukça güçlü bir geri oyun oynama şansına kavuşabilecek. Bu nedenle doğru hamlenin ilk kısmı 2/1*. İkinci kısmında ise 13/8 yaparak tahtada üç tane açık bırakmak göründüğü kadar riskli değil. Her şeyden önce rakip çift kırıkla barda olacağı için ancak çift attığı durumlarda tehlikeli olabilir. Öte yandan Siyah kırılsa bile dönüşte Beyazı tekrar kırmak için çok sayıda atışı olacak. 9/4 ile içeri girerek 9 daki pulu direkt atak zonuna dahil etmek de yine çok güzel bir hamle.
Örnek 41:
Beyaz 140 pip
Siyah 147 pip
Beyaz 3-1 oynayacak
XGID=-aa-b-EBC—aC-A-a-c–bbbA:0:0:-1:31:0:0:3:0:10
Dünyanın en iyi oyuncularından biri olan Matt Cohn-Geier yukarıdaki pozisyonda beş kapısını yapmayı tercih ederek ilgili maç skorunda da yukarıdakine benzer oranda büyük bir hataya imza attı.
Öncelikle beş kapısını yaptıktan sonra rakip gele atarsa oyun katla/pas aşamasına girecek ve bir puanı hanesine yazacak. Bu senaryo güzel ancak 11/36 ihtimalle yani yüzde 30 ihtimalle Siyah, oyuna girmeyi başarırsa ne olacak? Olacaklar belli. Beyazın kendi dört kapısındaki Siyah pulu tehdit edecek bir tane adamı yok. Adamları tamamen izole olmuş durumda ve büyük bir bağlantı sorunu var. Üstelik Siyah, atacağı dörtlerin çoğunda hem girecek hem de kıracak. Beyazın temel önceliği geride kalan dört pulunu kurtarmak ve bunun için de en önemli ihtiyacı Siyahı barda oyalayarak zaman kazanmak. Dolayısıyla içinde 13/10* olmayan bir hamlenin doğru olma şansı yok. Kalan bir (1) için ise 10 ya da 8 deki pulu bir hane ileri hareket ettirmek çeşitlilik anlamında katkı sağlamıyor. Şimdi rakibin çift kırıkla barda olmasının avantajını kullanmanın tam zamanı. Kalan bir (1) gerideki pullar ile oynanarak kaçış esnekliği yakalanmalı. Bunu sağlayan en iyi hamle de dört atsa bile barajı aşabilecek konuma getiren ve aynı zamanda çapayı bir hane ileri taşımaya olanak veren 21/20.
Özetle, genel anlamda kapı yapmak ikinci pulu kırmaktan iyi olsa da pozisyonun gerektirdiği önceliği her zaman akılda tutmak, acil bir durum var mı diye bakmak gerekiyor.
Atila Malçok, Sabri Büyüksoy
