Son iki yazımızda sırasıyla atak oyunda;
- • Kapıları hangi sıraya göre yaptığınızın pek bir öneminin olmadığından hatta dip kapıları önce yapmanın avantaj olduğundan, dip kapıların önce yapıldığı pozisyonların atağa meyilli olduğundan,
- • Rakip iki kırıkla bardayken cesur oynanması gerektiğinden, küpün katlanmış olmasının daha da cesaretlendirici bir faktör olduğundan söz ettik.
Hücum oyunun en önemli faktörlerden biri de atak bölgesindeki pul sayısıdır. Atak bölgesi derken kabaca 11 – 1 noktaları arasındaki pul sayısından söz ediyoruz. Ancak 5 kapınızı yaptığınızda tahmin edeceğiniz üzere 11 noktasındaki pullarınız doğrudan kapı yapma ya da içerideki rakip açığı doğrudan kırma anlamında işe yaramayacaktır. Bu nedenle atak bölgesi derken, içerideki açık kapılara ya da rakip açıklara 6 pip mesafe içinde bulunan pulları anlamak gerekir.
Çok genel bir anlamda atak için 10 tane pul fena bir rakam değil. Bazı durumlarda 9 pul da bir şekilde kabul edilebilir. Rakam 8 olduğunda atağa başlamadan birkaç kez daha düşünmeniz yerinde olur. Pulların atak bölgesine olan akışkanlığının hızı ise birlikte düşünülmesi gereken diğer önemli faktördür. Bu bağlamda geride 3 pulunuz olduğunda atağı bir kez daha düşünmeniz, sayı 4 olduğunda ise iki kez daha düşünmeniz yerinde olacaktır. 4 pul geride iken bütün kapıları kapatma şansınız olmadığı gibi, o pulların hücuma destek vermesi için epey yol alması gerekir.
Örnek 18:
Beyaz 166 pip
Siyah 174 pip
Siyah 5-2 oynayacak
XGID=-a-aB-CaB-A-dD—b-dbA–AA:0:0:1:52:0:0:3:0:10
Beyazın etrafta bıraktığı üç tane açık oldukça davetkar. Böyle bir pozisyonla canlı karşılaşıldığında insanın kendisini frenlemesi oldukça güç. Nitekim 2013 Dünya Şampiyonası finalinde Pryadkin (Siyah) üçüncü sıradaki hamle ile kırmayı tercih etti. Peki, doğrusu kırmak mı? Önce durum tespiti yapalım. Siyahın barda bir pulu var ve 2 ile onu girdikten sonra geride üç adamı olacak. Kaldı 12 adam. Kalan 12 adamın 4 tanesi orta noktada ve atak bölgesi dışında. Geriye kalan 8 pul, kesintisiz bir atağı yürütmek için yeterli bir rakam değil. Üstelik tahtanın rakip tarafında dağınık durumda. Öte yandan Siyahın dört kapısını yapmış olması atak değil, bloke etme planını destekliyor. Daha da önemlisi 1 noktasındaki rakibini kırsa dahi üzerini doğrudan örtecek bir atışı ve adamı yok.
Bu zarla Siyahın dört açığını üçe düşürme şansı zaten yok. Ancak korkmasına da gerek yok çünkü Beyaz da dağınık bir yapıda. Gerideki pullara atak yapacak yeterli adamı yok. Kaldı ki onun ev yapısı da Siyah gibi atağa değil bloke etmeye daha meyilli.
Bu durumda Siyah, 2 ile zorunlu giriş yaptıktan sonra, 5 ile yapabileceği iki mantıklı seçim var: Ya beş kapısına yatacak ya da ortanoktadan bir pul daha inerek daha dengeli ve esnek bir yapıya kavuşacak. Elbette beş kapısının altın değerinde olduğunu biliyoruz ama 10 daki pulu 5 noktasına getirerek çifte atışa maruz bırakmanın gereği var mı? Durum göründüğü kadar vahim değil. Eğer beş kapısına yatarsa 22 atışta vurulabilir, yerinde kalırsa 21 atış ile kırılabilir. Yani beş noktası 10 noktasından çok daha tehlikeli değil. O halde soru şu olmalı: Beş kapısını alıp ciddi bir ilerleme kaydetmek mi yoksa ortanoktanın yükünü hafifleterek esnekliğe yatırım yapmak mı? Tercih az farkla 5 kapısına yatmak. İki tarafın da dağınık olduğu bir anda Siyah, beş kapısını yapmayı becerebilirse sıralı üç kapı ile rakibi için ciddi bir tehlike olmaya başlayabilir. Kırılırsa da kaybedeceği çok fazla şey yok. Rakip taraftaki açıklarını toparlaması için fırsat bile olabilir.
Belki Siyahın ortanoktadaki pullarından biri daha 6 noktasında olsa idi, hatta 4 noktasında yarı ölü durumda dahi olsa idi o zaman 6/1* ile kırma hamlesini tartışabilirdik. Çünkü o zaman atak bölgesinde hem 9 pulumuz olacak hem de 1 noktasını doğrudan örten bir yedeğimiz olacaktı. Benzer şekilde bardaki kırık 23 noktasında olsa idi 8 kapısını bozarak çifte kırığın gücüne sığınıp, atak zonunda 8 pul da olsa şansımızı denemek yanlış olmazdı. Ancak şu durumda Siyah atak yapacak koşullara sahip değil.
Örnek 19:
Beyaz 163 pip
Siyah 195 pip
Siyah 2-2 oynayacak
XGID=-aaa-AC-B—bEb–b-bbbC–A:1:1:1:22:0:0:3:0:10
Freud’ a göre saldırganlık insanın içindeki en temel iki dürtüden biri ve şeytan dürtüyor yine. Nitekim Siyah, 5 deki pulunu ilerleterek iki tane Beyaz pulu kırmayı tercih etti. Atak bölgesindeki sadece 6 pul ile atağa kalkıştı. Yani olması gereken en az rakamdan 4 eksikle. Boyundan büyük işlere kalkışmak diye buna denir. Üstelik 4 tane pulu geride.
Üstatlar oynaması en zor olan çift zarın 2-2 olduğunu söylerler. Burada Siyahın ilk iki ile bardaki pulunu girmesi zorunlu hamle. Atak plan da olamayacağına göre ortanoktadan iki pulu inerek esnek ve dengeli bir yapıya kavuşmak birinci öncelik olmalı. Kaldı bir tane 2. Sonuncu iki için, iki alternatif var: Ya ortadan bir pul daha inecek ya da 5/3* ile rakibin tek pulunu kıracak. Analiz sonucunda da görüldüğü gibi iki hamle arasında hiç fark yok.
5 noktasında kalmayı tercih ederse tüm ikiler, üçler ve dörtler ile kırılacak ki 27 atış demek. İlave olarak 11 ile de kırılabilir. Toplamda 28 atış. Bu durumda kırılmayı beklemektense kırmayı tercih etmesi Siyah için mantıklı bir hamle olacak. Kırma kararının arkasındaki belki de ondan daha önemli neden, ortanoktayı çıplak bırakmama düşüncesi. Ortanoktadaki son yedek, kaçmaya çalışan Beyazları hem avlama anlamında hem de ilave bir dış kapı daha yapma anlamında ileride çok işe yarayacak. Dikkat edin, kırma hamlesinin arkasındaki temel düşünce atak oyun değil, rakibi oyalayarak zaman kazanma ve zarının yarısını öldürme.
Eğer ortanoktadaki son yedeği de 11 e inmeye karar verirse Beyazın ıskalama olasılığına karşı (8/36) 11 gibi kritik bir blokaj noktasını bozmadan 5 kapısını yapma fırsatı sağlayacak. Ne de olsa beşinci pulun da geri gönderilmesi için yol göründü. Madem kaybedecek çok şey yok, o zaman pullar olması gereken yerde olmalı.
Örnek 20:
Beyaz 162 pip
Siyah 147 pip
Siyah 6-1 oynayacak
XGID=aBaB–C-A—dE—d-e—-B-:0:0:1:16:0:0:3:0:10
Atak oyundaki temel düşünce yapacak çok daha iyi bir şey olmadığı sürece atağa devam etmektir. Şu anda 6 ile 2 deki rakip pulu kırsanız dahi atak zonunda sadece 8 pulunuz var ve 2 yi örtecek yeterli atışınız yok. Öte yandan kırılmadan 2 kapısını yapsanız dahi rakibin 4 veya 5 kapınıza çapa atma ihtimali oldukça kuvvetli. Özetle yetersiz cephane ile bu savaşı bu şekilde kazanma şansınız çok güçlü değil. Şimdi plan değiştirme zamanı. Bar kapınızı alın ve emniyetli şekilde atak bölgesindeki pul sayınızı 9 a çıkarın. Şimdi artık, hem bloke etmeye hem yarışa planına hem de Beyaz çapa yapamazsa daha iyi bir atak oyun altyapısına sahipsiniz.
Atila Malçok, Sabri Büyüksoy