Bu güne kadar tavla ahlak kuralları ya da görgü kuralları yazılmış olup olmadığını bilmiyorum, ancak böyle bir dökümana ihtiyaç var. Bu yalnızca tavlada kaba davranışlı insanların olmasından değil, ayrıca pek çoğumuzun bazı davranışların kaba olarak algılandığının farkında olmamamızdan kaynaklanıyor. Bu nedenle aşağıda tavlada yapılması ve yapılmaması gerek davranışları listeledim. Bu kuralların çoğu karşılıklı oynanan canlı oyunların ötesinde elektronik (Internet) ortamda oynanan oyunlar için de geçerlidir.
YAPILMASI GEREKENLER
1. Oyuna başlamadan önce her zaman rakibinizi dostlukla karşılayın. Merhaba diyebilirsiniz, el sıkabilirsiniz, iyi şanslar ya da iyi oyunlar dileyebilirsiniz. Fakat yalnızca oturup zarları atmaya başlamayın.
2. Maç sonunda hoşçakal, oyun için teşekkürler, ya da size rahat gelen arkadaşça bir vedalaşma yapın. Eğer sizce iyi bir oyun olmamışsa “iyi oyun” demeyebilirsiniz ama eğer kaybetmişseniz tebrikler ve turnuvanın sonrası için iyi oyunlar dileği güzel bir vedalaşma olabilir.
3. Vido çektiğiniz zaman vido küpünü sakin bir şekilde ortaya koyup “vido” deyin. Kabul ediyorsanız küpü alıp kendi tarafınızda bir kenara koyarken “kabul ediyorum” deyin. Kabul etmiyorsanız vido küpünü orjinal yerine koyarken açık bir şekilde “kabul etmiyorum” ya da “reddediyorum” deyin.
4. Her iki taraf da skoru tutmalı, ve her oyundan sonra skoru duyurmalı ya da rakibiniz duyurmuşsa onaylamalısınız. Crawford oyunu ise bunu oyunun başında beyan edip Vido küpünü bordun dışına çıkarın.
5. Zarlarınızı atmadan önce en az üç kere çalkalayın, ancak bunu rakibiniz oynarken ya da düşünürken yapmayın.
6. Rakibiniz düşünürken ya da oynarken sessiz ve sakin bir şekilde bekleyin.
YAPILMAMASI GEREKENLER
1. Rakibinizin şansı zarlarını oyunda ya da oyundan sonra göstermeyin. Bunu düşünmemiş olsanız bile rakibinizin şanslı zarlarını duyurmakla onun kazanmasının yeteneğinden değil de şansından olduğu anlamı çıkar. Hakikaten çok şanslı bile olmuş olsa bunu yapmak kötü sportmenliktir. Ayrıca pek çok oyuncu kendi şanslı zarlarını vede rakibin kötü zarlarını görmezler. Genellikle unutulan bir nokta, iyi oynadığınız zaman size gelecek iyi zarların sayısı artar; ve kötü oynadığınız zaman da size gelecek kötü zarların sayısı artar. Bir maçı kazandıktan hemen sonra eğer rakibim bana ne kadar şanslı olduğumu söylerse ben de ona “evet, sizinle eşleşmiş olduğum için hakikatten şanslıydım” derim.
2. Zar atımından önce rakibinizin kötü zarlarını ve kendinizin iyi zarlarınızı duyurmayın. Bu rakibinizi rahatsız eder ve kendinizi kaprisli gösterir.
3. Vido çekmeyecekseniz vido küpüne uzanmayın. Bu aslında bir hile olarak bile düşünülebilir. Çünkü vido küpüne uzanıp rakibin reaksiyonunu gözleyebilirsiniz, alacak gibi mi davranıyor yoksa skor kartına mı uzanıyor.
4. Rakibiniz zarlarını kaldırmadan zarlarınızı atmayın. Erken attığınız zaman bir çelişki oluşur ve attığınız zarların geçerliliği tartışma konusu olabilir. Ayrıca zarları çabuk atmakla rakibinizi haksız yere çabuk oynamaya zorlamış olabilirsiniz.
5. Rakibiniz çok kötü bir zar attığı zaman gülüp kıkırdamayın. Size çok iyi bir zar geldiği zaman da çok fazla sevinç göstermeyin. Bu saldırgan ve kaba bir davranıştır.
6. Bir kaplumbağa gibi yavaş oynamayın. Zor bir pozisyonda ya da önemli bir vido kararı öncesinde biraz düşünmek normaldir. En büyük ustalar bile değişik seçenekleri göz önüne alırken biraz zaman kullanırlar. Ancak oyun başlarında iki basit oyun arasında bir seçim yapmak için çok zaman almak nezaketsiz bir davranıştır. Genellikle uzun maçlar herkes için daha adildir ancak yavaş oyuncular olması turnuva organizatörlerini uzun maç organize etmelerinde cesaretlerini kırarlar.
7. Oyun esnasında seyircilerle ya da diğer masadaki oyuncularla konuşmayın. Oyuna gösterdiğiniz ilginin dışında telefonla konuşmak ya da kulaklıkla müzik dinlemek saygısızlıktır.
8. Eğer bir pozisyonun (ileride analiz yapmak için) fotoğrafını çekmek isterseniz önce rakibinizden izin alın. Ondan sonra çabuk olun ve bunu çok sık yapmayın.
9. Her zardan sonra “iyi zar” ve her oyundan sonra “iyi oyun” demeyin. Zaten “iyi zar” rakibinize şanslı olduğunu söylemekle aynı anlama gelir. Eğer rakibinize hakikaten bir oyun ya da vido kararının iyi olduğunu göstermek isterseniz bu özel durumlarda uygundur ancak genellikle oyundan sonra yapılmalıdır.
Yukarıdaki durumlarla hiç karşılaştınız mı? Gayet tabi ki evet. Bu rakibiniz kaba olduğu için mi? Her zaman değil. Çoğu zaman iyi niyetli oyuncular bu davranışların rakiplerini rahatsız ettiğinin farkında değillerdir. Belki turnuva direktörleri bu yazıyı oyunculara dağıtıp Internet sitelerinde yayınlarlarsa oyuncularımızın hassasiyetini artırabiliriz.
Phil Simborg
çeviren: Osman Güner
orjinal makale
Phil Simborg tam gün tavla oyuncusu ve öğretmenidir. Ayrıca zamanının önemli bir kısmını gönüllü olarak yeni oyuncuları tavlaya getirmek üzere çalışmalara ayırmıştır. Phil ile temasa geçmek isterseniz: psimborg@sbcglobal.net adresine mesaj gönderebilir ya da: http://www.thebackgammonlearningcenter.com/ web sitesini ziyaret edebilirsiniz.